Khi AI "đánh cắp" giọng nói và công việc của các diễn viên lồng tiếng

Jones, 45 tuổi, từng lồng tiếng cho các nhân vật trong các trò chơi như "Starfield", "Firewatch" và "Baldur's Gate 3" đã phải thốt lên rắng: "Trải nghiệm đó đã thôi thúc tôi và bạn bè bắt đầu chú ý đến chủ đề này. Làm thế nào để có thể cấp phép giọng nói của mình cho bên thứ ba một cách chính xác? Tôi biết điều này nghe có vẻ cường điệu, nhưng lấy trộm giọng nói của một người thì quá dễ dàng, và lo lắng này không phải là không có cơ sở."

Với sự phát triển của ngành công nghiệp trò chơi, nhiều diễn viên Hollywood như Jodie Comer, Idris Elba, Megan Fox, David Harbour, Keri Russell và những người khác cũng đã đóng góp công việc của họ cho ngành công nghiệp này. Nhưng hiện nay, giống như ngành điện ảnh và truyền hình, sự trỗi dậy của công nghệ AI đã khiến các diễn viên lồng tiếng hoạt động trong ngành game lo lắng.

Một số studio đang thử nghiệm các công cụ AI có thể sao chép, thay đổi và tạo âm thanh từ văn bản. Về mặt lý thuyết, trong các trò chơi tập trung vào tính tương tác và cung cấp cho người chơi nhiều tùy chọn phân nhánh, các công cụ AI có thể cho phép nhóm phát triển dễ dàng tạo ra vô số nhân vật và đoạn hội thoại hiệu quả hơn so với việc yêu cầu diễn viên ghi lại nhiều đoạn hội thoại dài.

Tuy nhiên, các diễn viên lồng tiếng lại có quan điểm khác nhau về vấn đề này. Một số lo ngại rằng các công ty game sẽ sử dụng AI để sao chép giọng nói mà không được phép hoặc không trả tiền, từ đó làm giảm giá trị tác phẩm của họ; một số khác sẵn sàng thử những điều mới nếu có thể nhận được thù lao hợp lý và đảm bảo rằng giọng nói của bạn không bị lạm dụng.

Các diễn viên lồng tiếng tin rằng nên thiết lập một bộ quy tắc đạo đức cho việc sử dụng AI vì nếu nó bị lạm dụng trên quy mô lớn thì nhiều người sẽ phải gánh chịu hậu quả. Năm ngoái, Jones thành lập công ty khởi nghiệp AI Morpheme. Cô và các đồng nghiệp của mình đã làm việc rất nhiều để thiết lập một khuôn khổ hợp tác cho phép công ty và các diễn viên lồng tiếng cùng tồn tại và đôi bên cùng có lợi. Họ hy vọng có thể sử dụng công nghệ AI để định hình lại cách sử dụng lồng tiếng trong hoạt hình, trò chơi điện tử và các tác phẩm giải trí khác.

Jomes chia sẻ: "Chúng tôi sẽ làm việc vì lợi ích của các diễn viên và cho họ biết rằng nếu ai đó muốn sử dụng giọng nói của họ thì trước tiên họ phải xin phép. Chúng tôi sẽ trả phí cho mỗi giọng nói của anh ấy và nếu diễn viên không muốn giọng nói của họ trở thành một phần của sản phẩm, chúng tôi sẽ loại bỏ giọng nói của họ.” 

Không giống như các diễn viên trong ngành điện ảnh và truyền hình, diễn viên lồng tiếng trò chơi điện tử không nhận được bất kỳ khoản thù lao nào sau khi hoàn thành công việc thu âm của họ. Ngày nay, công nghệ AI mới nổi cho phép một số người nhìn thấy cơ hội. Theo hợp đồng với Morpheme, nếu diễn viên lồng tiếng không có mặt trong một dự án thì họ có thể đưa "giọng nói kỹ thuật số" của mình làm việc đó và kiếm tiền.

Nhưng không phải ai cũng muốn chơi theo cùng một quy tắc. Cách đây một thời gian, một công ty đã mời Jones lồng tiếng cho một nhân vật nào đó và cô phát hiện ra rằng có một điều khoản ẩn trong hợp đồng dài 11 trang: "Người sử dụng lao động có thể tạo phiên bản kỹ thuật số giọng nói của cô và sử dụng nó vĩnh viễn mà không cần trả thêm bất kỳ khoản nào". Trên thực tế, giọng nói của con người có thể dễ dàng bị đánh cắp, dù họ là người bình thường hay người của công chúng.

Jones chỉ ra: "Việc lấy cắp giọng nói của ai đó rất dễ dàng. Đầu năm 2022 mất khoảng 6 giờ để làm điều đó, đến năm 2023 thì giảm xuống còn 3 giờ. Đoán xem bây giờ mất bao lâu? 3 giây. Miễn là bạn tải video có giọng nói của chính mình lên nền tảng xã hội hoặc trang web video, bất kỳ ai cũng có thể tạo phiên bản kỹ thuật số của giọng nói của bạn, điều này thật đáng lo ngại". Jones cho biết thêm: "Cuộc khủng hoảng lsẽ trở nên lớn hơn khi mọi người có thể lấy hàng tỷ âm thanh từ Internet, trộn chúng lại với nhau để tạo ra âm thanh mới không thuộc về ai và sau đó thu lợi từ nó".

Jones cũng là thành viên của nhóm sáng lập Hiệp hội Diễn viên lồng tiếng phi lợi nhuận Hoa Kỳ (Nava), tổ chức đang đàm phán với các thành viên Quốc hội về luật AI. "Chúng tôi đang làm việc với Văn phòng Bản quyền vì ở giai đoạn này, bạn có thể đăng ký bản quyền tên, hình ảnh và chân dung sản phẩm, nhưng bạn chưa thể giữ bản quyền giọng nói của mình".

Trong ngành công nghiệp game, công nghệ AI đã gây ra mối lo ngại rộng rãi trong giới thực hành. Một số người lo lắng rằng ngoại trừ một số lượng rất nhỏ diễn viên ngôi sao, hầu hết các diễn viên lồng tiếng sẽ bị AI lấy đi công việc của họ, và những công việc như người kiểm tra QA thậm chí có thể bị loại bỏ hoàn toàn. Một mối lo ngại khác mà một số người gặp phải là họ đã vô tình "bán" giọng nói của mình cho các đối tác dự án, những người có thể sử dụng theo ý muốn mà không phải trả tiền.

Diễn viên lồng tiếng không phải là luật sư hay chuyên gia kinh tế nên nhiều người trong ngành lo lắng rằng họ đã vô tình bán giọng nói cho các công ty game nhiều năm trước khi ký hợp đồng với họ và hiện đang mắc kẹt với những hợp đồng đó

Đối với diễn viên lồng tiếng Jared Butler, người giỏi bắt chước giọng người nổi tiếng, sự trỗi dậy của AI cũng có vẻ đáng lo ngại. Butler từng là "người thay thế giọng nói" của nam diễn viên nổi tiếng Johnny Depp, đồng thời lồng tiếng cho thuyền trưởng Jack Sparrow trong phim "Cướp biển vùng Caribbean: Nơi tận cùng thế giới" và trò chơi "Cướp biển vùng Caribbean trực tuyến". Giờ đây, một AI có thể bắt chước âm thanh tốt hơn anh ta đã khiến Butler cảm thấy khủng hoảng sâu sắc.

Một số người cho rằng AI nghe giống như một chatbot dịch vụ khách hàng khi nói, nhưng theo thời gian, giọng nói của AI dân trở nên chính xác và tốt hơn. Điều đó thật đáng sợ.

Tuy nhiên, AI cũng mang lại cơ hội mới cho một số diễn viên lồng tiếng. Andy McGee, 38 tuổi, đến từ Bắc Ireland và hiện sống ở Vancouver, Canada. Anh từng làm công nhân nông trại, tài xế giao hàng và quản lý tại một nhà máy bia thủ công. McGee, người bắt đầu sự nghiệp lồng tiếng của mình với các nhân vật AI, anh đã ghi lại khoảng 7.000 từ với nhiều tâm trạng khác nhau để tạo cơ sở dữ liệu âm thanh. Dựa vào đó, AI có thể "nhân bản" giọng nói của anh ấy và tạo ra hầu hết mọi nội dung hội thoại. McGee chia sẻ: "Tôi rất rõ ràng về các điều khoản trong hợp đồng và cảm thấy an toàn, được bảo vệ. Tất nhiên, tôi cũng thấy rằng vì AI là công nghệ mới và ngành game hiện thiếu các quy định phù hợp nên một số đồng nghiệp sẽ lo lắng về AI. tốc độ phát triển quá nhanh và tốc độ xây dựng pháp luật chưa theo kịp ”.

McGee cố gắng nhìn AI từ quan điểm khách quan và vô tư: "Tôi sẽ không thuyết giảng rằng giọng nói AI là thứ mới mà mọi người nên đón nhận, tôi cũng sẽ không nói rằng đó là điều tồi tệ nhất trong ngành, bởi vì cá nhân tôi có thể thấy kỹ năng này là một sự bổ sung tuyệt vời cho nhóm phát triển game khởi nghiệp. Nó giúp mọi người làm việc tự do hơn và chủ động, sáng tạo hơn”.

McGee đã cung cấp một số công việc cho công ty công nghệ giọng nói AI Replica Studios, công ty đã đạt được thỏa thuận hợp tác với Hiệp hội Diễn viên Màn ảnh (Sag-Aftra) vào tháng 1 năm nay. Theo các điều khoản của hợp đồng, các nhà phát triển trò chơi có thể làm việc với các diễn viên lồng tiếng trong liên minh và tạo ra các bản sao kỹ thuật số "công bằng và có đạo đức" cho giọng nói của họ. Sag-Aftra đại diện cho khoảng 2.600 diễn viên trong ngành lồng tiếng trò chơi, nét mặt, chuyển động cơ thể hoặc khả năng biểu diễn đóng thế được công đoàn bảo vệ. Năm ngoái, hầu hết các thành viên công đoàn đã bỏ phiếu đình công tại một số công ty game lớn, bao gồm Activision, Disney và EA.

Sag-Aftra có thể tổ chức nhiều cuộc đình công hơn, nhưng ở giai đoạn này, công đoàn vẫn tiếp tục đàm phán hợp đồng với các công ty game. Trưởng đoàn đàm phán Duncan Crabbert-Ireland cho biết: “Mối quan tâm cốt lõi của chúng tôi là bất kỳ diễn viên nào cũng có quyền biết, đồng ý và nhận được khoản bồi thường công bằng nếu màn trình diễn, hình ảnh, giọng nói hoặc cơ thể của họ được sao chép thông qua công nghệ AI. Các công ty sử dụng các công cụ AI để tạo ra những màn trình diễn không phải do diễn viên thật thực hiện, thì chúng tôi cũng cần có các biện pháp bảo vệ thích hợp để đảm bảo rằng các diễn viên không bị loại bỏ hoàn toàn trong quá trình sáng tạo".

Hiệp hội Diễn viên Màn ảnh tin rằng AI có sức mạnh hủy diệt ngành công nghiệp giải trí nên họ cố gắng hết sức để ngăn chặn điều này xảy ra. Năm 2023, sau cuộc đình công kéo dài 118 ngày, Sag-Aftra đã đạt được thỏa thuận sơ bộ với Liên đoàn các nhà sản xuất phim và truyền hình Mỹ về một hợp đồng mới có thời hạn 3 năm, giải quyết mối lo ngại của nhiều diễn viên về việc các công ty điện ảnh lạm dụng công nghệ AI. Khoảng 2 tháng trước, họ đã đàm phán và bổ sung những điều khoản tương tự vào hợp đồng phim hoạt hình truyền hình.

Nếu các nhà phát triển game sử dụng công nghệ AI quá nhiều, họ thường sẽ gặp phải sự phản đối mạnh mẽ từ người chơi. Mikhaela Mihalova, trợ lý giáo sư tại Trường Điện ảnh của Đại học bang San Francisco, chỉ ra rằng trong ngắn hạn, tác động của AI đối với ngành công nghiệp game có thể sẽ tiêu cực. Nhiều công ty cho rằng công nghệ AI hiện tại có thể thay thế hoàn toàn lao động thủ công lành nghề hoặc tự động hóa một số quy trình nhất định, vì vậy họ quyết định thực hiện sa thải quy mô lớn. Xu hướng này đã gây ra tác động tai hại đối với những người làm game. cũng sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sản phẩm game.

Minh Hoàng