Trải nghiệm đầu cassette Nakamichi DR-3: Ký ức cơ khí và âm nhạc của những ngày xưa cũ

Thời niên thiếu của chúng tôi gắn liền với những chiếc máy cassette cầm tay giá rẻ, rồi dần dần nâng cấp thành những đầu cassette rời bình dân, rồi đến chiếc JVC KD-D4, một cỗ máy được coi là "sang trọng" ở thời điểm đó với khả năng khử nhiễu và hiệu ứng ánh sáng đẹp mắt. Nhưng rồi tuổi trưởng thành, cùng khát vọng theo đuổi chất lượng âm thanh cao hơn, đã đưa chúng tôi sang thế giới đĩa than và đĩa CD. Những cuộn băng cassette từng nâng niu dần chỉ còn là ký ức bị bỏ lại trên giá sách, bụi phủ mờ theo năm tháng.

Nakamichi là niềm mơ ước đối với những người yêu âm thanh trong thập niên 80 - 90. Thương hiệu Nhật Bản này được ví như "Rolls-Royce" trong thế giới máy cassette, nổi tiếng cả về kỹ thuật chế tạo lẫn triết lý âm thanh. Nhưng khi còn là sinh viên, chúng tôi chỉ đủ tiền làm thêm để lo sinh hoạt, nên ngay cả những mẫu rẻ nhất của hãng cũng vượt ngoài khả năng của mình.

Hai mươi năm sau, khi một người bạn mời trải nghiệm chiếc Nakamichi DR-3 được phục chế từ đầu những năm 1990, chúng tôi biết mình không thể từ chối. Dù chỉ là model cấp thấp của Nakamichi, DR-3 vẫn mang trong mình tinh thần "kỹ thuật đặt lên hàng đầu" của thương hiệu.

Thiết bị không có ba đầu đọc, không có những tính năng tinh vi như Dragon hay ZX-9, nhưng khi đặt tay lên cỗ máy, chúng tôi cảm thấy một sự chắc chắn và cơ học thuần khiết mà khó có thiết bị nào ngày nay có thể mang lại được.

Chúng tôi sử dụng DR-3 thường xuyên trong khoảng 2 tuần. Cái thú vị đầu tiên không nằm ở âm thanh, mà ở chính cách chiếc máy vận hành. Bộ truyền động mượt mà, nhưng vẫn vang lên những tiếng "cạch" mỗi lần bấm nút tua tới hoặc tua lùi. Nó giống như một cỗ máy thời cơ khí, nơi mọi chuyển động đều có sức nặng và có âm sắc riêng.

Kết nối DR-3 với hệ thống tham chiếu gồm ampli Burmester 088/911 MkIII và loa ATC SCM50, chúng tôi thử những cuộn băng cũ như Unknown Territory (Bomb The Bass) và No Way Out (Dee Dee Wilde). Thú thật, kết quả khá thất vọng, âm thanh đặc quánh, thiếu độ động, méo tiếng ở dải cao và lỏng lẻo ở dải trầm. Nhưng phải công bằng, những cuộn băng này đã gần 40 năm tuổi và thời gian không dung tha bất cứ ai.

Chỉ khi tự tay ghi âm mới, mọi thứ mới thay đổi. Chúng tôi dùng băng TDK SA90, nguồn phát là đầu Cyrus CD 40, và chọn lọc các album như OK Computer (Radiohead), 3 Feet High and Rising (De La Soul) và The Planets (Holst). Sau khi tinh chỉnh mức thu, chúng tôi bắt đầu thử nghiệm với Dolby B, Dolby C và cả chế độ không khử nhiễu.

Kết quả thật sự bất ngờ. Những bản thu mới nghe rõ ràng, chi tiết, dải cao không còn chói gắt, dải trầm gọn gàng và chắc hơn. Ở Dolby C, âm thanh trong trẻo, chính xác; còn bản thu không khử nhiễu lại mang sự mềm mại giàu nhạc tính, dù có tiếng rè quen thuộc. Nhưng đôi khi, chính sự "rè" đó lại làm tăng thêm cảm giác chân thực, đặc biệt với các bản nhạc pop và rock.

Tất nhiên, không thể phủ nhận giới hạn của cassette. Nó mất chi tiết, thiếu độ phân giải, nhịp điệu kém ổn định so với CD hay nhạc số. Thêm nữa, việc phải tua băng để tìm bài hát quả là phiền toái trong thời đại chỉ cần một cú nhấp chuột là có tất cả. Nhưng trong những bất tiện ấy, lại có một thứ cuốn hút kỳ lạ.

Nakamichi DR-3 khiến chúng tôi nhận ra rằng cassette không chỉ mang lại âm thanh, mà nó còn là trải nghiệm cơ khí, là cảm giác vật lý của việc bấm nút, nghe tiếng rít, tiếng "cạch" của cuộn băng đang quay. Đó là thứ mà bất kỳ thiết bị kỹ thuật số nào cũng thiếu, một phần của sự "hữu hình" trong âm nhạc.

Cassette không thể cạnh tranh được so với tiêu chuẩn hi-fi hiện tại. Ngay cả những chiếc Nakamichi Dragon huyền thoại hay các sản phẩm cao cấp khác. Nếu đặt chúng trong bối cảnh năm 2025 thì cũng khó có thể gọi là "chuẩn hi-fi" được nữa. Nhưng giá trị của cassette chưa bao giờ chỉ nằm ở thông số kỹ thuật. Nó là ký ức, là cảm giác, là sự sống động trong cơ khí mà công nghệ hiện đại dần xóa nhòa.

Có lẽ cassette sẽ không bao giờ trở lại như một chuẩn mực nghe nhạc. Nhưng trong thời đại nhạc số đang thống trị, sự xuất hiện của Nakamichi DR-3 nhắc ta nhớ rằng âm nhạc không chỉ để nghe, mà còn để chạm, để trải nghiệm bằng nhiều giác quan.

Âm thanh từ một cuộn băng có thể không hoàn hảo, nhưng sự khiếm khuyết đó lại khiến ta thấy gần gũi hơn. Nó gợi nhớ về những ngày còn tua băng bằng bút chì, về cảm giác hồi hộp khi băng kẹt trong máy và cả niềm vui nhỏ bé khi tìm thấy một cuộn băng cũ đã quên lãng.

Nakamichi DR-3 mang đến trải nghiệm nghe nhạc ấm áp, giàu tính cơ khí và hoài niệm, nhưng khi đặt trong tiêu chuẩn hi-fi hiện tại, cassette nói chung và DR-3 nói riêng khó có thể cạnh tranh về độ chi tiết, độ động và độ bền tín hiệu. Đây là một thiết bị thú vị cho người yêu hoài cổ, nhưng không phải lựa chọn tối ưu nếu tìm kiếm sự chính xác tuyệt đối trong tái tạo âm thanh.

Minh Hoàng