Tin mới
Dali Epicon 6 - Ngôi sao ẩn dật
Tuy không chiếm được vị trí "vedette" như flagship Epicon 8 nhưng đôi loa có khả năng trình diễn toàn năng này xứng đáng là ngôi sao sáng nhất của series Epicon và cũng không hề quá khi nói Epicon 6 là một siêu phẩm đáng mua nhất của thương hiệu Dali.
Đôi loa sở hữu những gì tốt nhất của Dali chỉ với 10.000 USD
Thừa hưởng bộ driver hybird tweeter đầu bảng Dali Epicon 6 là một trong số những đôi loa nhì bảng hiếm hoi có được đặc quyền sở hữu toàn bộ những công nghệ tốt nhất, phức tạp nhất của hãng loa Đan Mạch từ chế tác thùng loa, bộ driver đầu bảng và phân tần với dàn linh kiện không thể tốt hơn. Trong đó, thừa hưởng quan trọng nhất từ flagship Epicon 8 chính là nguyên bản bộ driver hybrid tweeter với chất lượng chế tác thượng hạng, đây chính là phần lõi giúp Epicon 6 có thể tái tạo hai đặc tính âm thanh xuất sắc đó là âm hình đa lớp cùng một cấu trúc chi tiết dải cao đến siêu cao chính xác, sống động và có hài âm tự nhiên.
Dali không phải là thương hiệu audio đầu tiên chế tạo driver tweeter hybrid, tức kết hợp hai loa con với 2 kỹ thuật chế tạo khác nhau để tái tạo dải tần số cao đến siêu cao. Nhưng cho đến thời điểm hiện tại, công nghệ tweeter lai sử dụng driver màng dome lụa và riboon của hãng được các chuyên gia đánh giá hiệu quả và cho dải tần cao tuyến tính xếp hàng đầu. Epicon 6 sở hữu nguyên bản bộ hybrid tweeter của đôi loa flagship Epicon 8. Bộ tweeter này có cấu tạo phức tạp với gần 30 chi tiết cấu kiện khác nhau kết hợp giữa tweeter dome 29mm sử dụng màng lụa loại mới nhất mỏng hơn thế hệ trước, được tối ưu về các lớp phủ đặc biệt cùng ribbon driver kích thước 10x55mm.
Trong cụm hybrid tweeter, driver dome lụa sẽ chịu trách nhiệm tái tạo dải tần cao từ 2,55kHz lên đến mức tối đa trên 20kHz (không bị cắt giới hạn), trong khi driver ribbon sẽ bắt đầu “nhập cuộc” từ mốc 10kHz nhưng được cắt nhẹ dần cho đến khi tham gia hoàn toàn vào phân tần ở mốc 15kHz và tiếp tục cho đến 30kHz. Thiết kế này, tất nhiên được hãng nghiên cứu với những tinh chỉnh đặc biệt ở phân tần sao cho các giao điểm cắt cross over đạt mức tối ưu về năng lượng và pha, đây cũng chính là kỹ thuật quan trọng và được xem là bí quyết trong một bộ driver tweeter hybrid. Chính kiểu cắt tần đặc biệt này nên Dali Epicon 6 có thiết kế loa với kết cấu crossover đặc biệt chia 2 ½ + ½ đường tiếng!
Với các khoảng “làm việc” rất nhẹ nhàng, cả hai driver dome lụa và ribbon hoàn toàn có thể tối ưu chất lượng trình diễn âm thanh của mình và tránh việc phải cố gắng đảm đương các đoạn dải tần ở ngưỡng tái tạo. Cả hai driver này hoạt động ở một trạng thái nhẹ nhàng nhất, đảm bảo nhiễu âm sinh ra ở mức tối thiểu nhưng vẫn phủ được dải tần từ cao đến siêu cao lên đến 30kHz. Ngoài khả năng tái tạo dải cao đến siêu cao với cấu trúc chi tiết có độ nhiễu cực thấp, ưu thế rõ ràng nhất của bộ hybrid tweeter đầu bảng này là khả năng mở rộng góc phát âm tạo nên một sân khấu trình diễn rộng và sâu. Ngay cả mặt trước của loa tweeter dome cũng được hãng thiết kế thêm các đường tròn đồng tâm, đây cũng là kỹ thuật vừa giúp hạn chế nhiều xạ vừa tăng độ mở của driver.
Driver Mid/Woofer màng gỗ kết hợp nam châm tuyến tính SMC
Dali Epicon 6 sở hữu 2 driver mid/woofer màng sợi gỗ cao cấp nhất của hãng. Dali là một một trong những nhà sản xuất loa hi-end có năng lực toàn diện trong việc thiết kế, nghiên cứu và chế tạo gần như mọi thành phần cấu tạo, đặc biệt đây cũng là đơn vị làm chủ các công nghệ như chế tạo màng loa, voice-coill và bộ nam châm với những nghiên cứu cực kỳ chuyên sâu. Kể từ năm 2009, hãng loa Đan Mạch đã có những đầu tư đắt giá ở bộ phận R&D và hoàn toàn sử dụng các driver “in-house” nhằm tối ưu hoạt động của những chi tiết, bộ phận cấu tạo nhỏ nhất, giúp hạn chế nhiễu âm một cách triệt để nhất có thể. Ngoài ra, việc sản xuất in-house toàn bộ driver sẽ giúp Dali kiểm soát được các driver với độ sai số thấp nhất cũng như độ match-pair ở từng đôi loa là tối ưu.
Driver mid/woofer của Epicon 6 có đường kính 6,5in màng sợi gỗ được thiết kế trọng lượng diaphragm nhẹ đảm bảo có độ động tối ưu nhưng cộng hưởng nội thấp để hạn chế các nhiễu âm bề mặt, cũng như tránh hiện tượng biến dạng màng (break-up) khi loa hoạt động với cường độ mạnh, nhanh, tần số thay đổi lớn. Màng sợi gỗ này có chất liệu nền làm từ giấy cực mỏng, có trọng lượng nhẹ lý tưởng, sở hữu khả năng tái tạo màu âm mộc, ấm. Tuy nhiên, để có thể đảm trách những bạn thu có độ động cao, hầu hết các woofer màng giấy đều có độ trễ đáng kể. Để tránh yếu điểm này, bộ phận R&D của Dali đã gia cường thêm các loại sợi gỗ trên bề mặt đóng vai trò như một bộ khung sườn tăng độ vững chắc và giảm cộng hưởng nội màng đáng kể. Thực tế việc chế tạo loa màng giấy kết hợp sợi gỗ đòi hỏi máy móc kỹ thuật chuyên biệt, có độ chính xác cực cao để có thể chế tạo hàng nghìn nón loa với sai số cực thấp.
Có màng loa tốt chưa đủ, Dali đặc biệt chú trọng hệ thống chuyển động mà cụ thể là thiết kế nam châm và hệ thống từ, đây chính là nguyên nhân chính gây ra vấn đế mất cần bằng tuyến tính trong hành trình di chuyển của màng loa cũng như làm nhiễu, mất chi tiết. Trong những năm gần đây, Dali đã tạo được một bước đột phá lớn trong công nghệ chế tạo loa hi-end khi giới thiệu bộ nam châm tuyến tính SMC, được ứng dụng trong các driver mid và woofer cao cấp.
Hãng loa Đan Mạch không sử dụng phần mềm Comsol, phần mềm nổi tiếng và được nhiều hãng loa sử dụng để giả lập hoạt động của màng loa, phòng R&D của hãng đã phải tự nghiên cứu và thiết kế lấy ứng dụng đo đạc và giả lập riêng của mình. Chính nhữmg ứng dụng đo đạc và giả lập mới đã giúp DALI hiểu rõ hơn tác nhân gây mất cân bằng trong quá trình di chuyển của màng loa, đó chính là lõi cực âm, phần lõi giữa voice-coil và được nối cực âm của nam châm. Phần lõi cực âm này được làm từ sắt có độ nguyên chất cao để đảm bảo việc dẫn từ tính (từ cực âm của nam châm).
Tuy nhiên, chất liệu sắt trong vùng từ trường sẽ bị ảnh hưởng bởi hiện tượng “từ trễ”, đó là hiện tượng gây nên độ trễ chênh lệch giữa thời gian tích và xả từ trường. Chính hiện tượng này làm nên độ mất tuyến tính của màng loa trong quá trình tái tạo âm thanh. Trong quá trình dẫn dòng DC từ ampli qua phân tần đến voice-coil đã gây nên các hiện tượng tự dẫn và tạo nên vùng từ trường mới kháng lại từ trường do nam châm tạo ra. Để giải quyết những đặc tính vật lý này, phần lõi cực âm cần được thay thế bằng một vật liệu mới đảm bảo việc dẫn từ (từ cực âm của nam châm) nhưng không được dẫn/tích điện.
Dali phát triển vật liệu mới có tên SMC – Soft Magnetic Compound. Hợp chất SMC dẫn từ nhưng có độ dẫn điện cực thấp chỉ bằng 1/10.000 so với sắt, nên đảm bảo không có thời gian trễ trong việc tích và xả từ trường. Chất liệu SMC thay thế giúp hệ thống nam châm của các loa mid và woofer đạt độ tuyến tính và hệ quả là màng loa di chuyển với độ động tốt hơn đáng kể so với các driver sử dụng hệ thống nam châm truyền thống vốn luôn bị ảnh hưởng bởi hiện tượng từ trễ.
Công nghệ tối ưu hoạt động của driver bên trong vẻ đẹp tinh tế của thùng loa
Triết lý thiết kế của dòng loa Epicon rất “Scandinavia”, thể hiện sự chuẩn mực trong tỉ lệ, đường nét giản lược nhưng đủ mạnh và ấn tượng ở nhiều góc nhìn, đồng thời thể hiện được tay nghề mộc bậc thầy. Thùng loa của Epicon 6 được phủ veneer gỗ thật với tổng cộng 10 lớp phủ bên ngoài, tạo độ bóng và ánh vân sâu. Các lớp phủ này được gia công bằng kỹ thuật đặc biệt với độ dày lên đến 2mm, ngoài tăng tính thẩm mỹ còn có tác dụng như một lớp bảo vệ bên ngoài tránh các tác nhân biến đổi của môi trường.
Về cơ bản, Dali Epicon series sử dụng thùng loa với hai cạnh bênh không song song, vuốt cong theo dạng giọt nước tránh sóng đứng và cộng hưởng bên trong. Tuy nhiên, điểm khác biệt chính yếu trong kỹ thuật chế tác thùng loa của Dali Epicon 6 nằm ở thiết kế mặt trước và nhất là khả năng quản lí áp suất dòng khí từ các driver woofer. Đầu tiên, để tạo nên một kết cấu thùng loa có rung cộng hưởng nội thấp, mỗi mặt của Epicon 6 được ép và keo lại từ 6 lớp MDF khác nhau, bên trong khung xương cắt CNC từ nhưng tấm ván nguyên tấm dày 53mm. Để tạo nên một thùng loa có đặc tính như nguyên khối, mặt trước, trên và hai cạnh bên của Dali Epicon 6 sau khi keo được cho vào một quá trình xử lý nhiệt đặc biệt.
Riêng ở mặt trước, hãng trang bị mặt loa đôi dày lên đến 33mm cho phép giữ vững, tối ưu hoạt động cho toàn bộ hệ thống driver và hạn chế đến mức thấp nhất những phát sinh rung động không mong muốn lan đến màng loa. Tấm ván mặt trước thùng loa được cắt CNC chính xác đặc biệt ở vị trí bắt driver. Các loa driver woofer này chỉ cố định với mặt loa với 7 con ốc với tiết diện được khoét thoáng khí tối đa, tránh những phản lực gây nhiễu từ nguồn áp suất khí ở mặt sau driver. Phần sóng âm từ mặt sau của bộ đôi driver tiếp tục được dẫn trực tiếp ra hai ống thoát hơi. Trong các thiết kế loa của mình, Dali luôn hạn chế việc trễ trong quá trình dẫn khí từ driver ra ống bass reflex với thiết kế ống hơi dài bí trực tiếp tại vị trí ngay mặt sau của woofer.
Bất ngờ với phẩm âm vượt ngưỡng hi-end
Với một không gian phòng nghe có diện tích phù hợp, phối ghép tương thích, Dali Epicon 6 có khả năng tạo nên những điều bất ngờ. Sở hữu độ cân bằng đạt gần như ở toàn dải, đặc biệt là sự thể hiện chi tiết micro ấn tượng cùng với điểm mạnh truyền thống về tái tạo sân khấu, Dali Epicon 6 là một trong những đôi loa hiếm hoi có năng lực trình diễn vượt hẳn tầm giá của nó, thậm chí gần chạm đến mốc của những đôi ultra hi-end.
Simaudio Moon EVO 700i và đầu đọc Moon NEO 260D là những đối tác phối ghép có độ matching rất tốt với loa Dali Epicon 6, đây cũng là kinh nghiệm mà chúng tôi có được khi trải nghiệm đôi Opticon 8 (xem tạp chí Nghe Nhìn T10/2016). Với ưu thế công nghệ từ thiết kế đầu bảng gồm bộ driver tweeter hybrid, nam châm tuyến tính SMC, thùng loa kỹ thuật cao… tất cả giúp cho Epicon 6 có được khả năng diễn đạt độ phân giải âm thanh và chi tiết micro cực tốt, khó có đối thủ trong tầm giá. “Hoping Love Will Last” là một trong những track có chất lượng thu âm tốt nhất trong album Blue Mind của Anne Bisson. Dali Epicon 6 dẫn người nghe vào bài bằng những tiếng đệm piano có độ nở và hài âm thùng đẹp cùng nền tĩnh, tiếp đến là vocal Anne Bisson tròn với những âm gió đủ dầy, nét và được xử lý tự nhiên tránh các hiện tượng tiếng bị hẹp và thậm chí là gắt ở một số set-up khác.
Nhưng điều làm chúng tôi thuyết phục nhất về khả năng thể hiện chi tiết và độ phân giải của loa chính là đoạn tiếp theo của bản thu khi trống jazz và contrabass hòa vào cùng tiếng piano và vocal ca sĩ. Độ chi tiết nổi quá rõ, “sạch” của cymbal, contrabass tạo nên không gian đối lập với những cú bass thả sâu kết hợp thêm vocal và piano đã ngay lập tức tạo nên một hiệu ứng sân khấu live trước mặt chúng tôi. Khi cấu trúc chi tiết ở cả 3 dải đều được tái tạo ở cấp độ micro kết hợp với nền âm tĩnh (nhờ cấu trúc thùng loa tốt), chúng ta sẽ cảm nhận được độ sâu khác nhau của từng loại nhạc cụ cũng như vocal và Dali Epicon 6 là một trong số cực ít những đôi loa tầm giá 10.000USD có được phẩm âm này.
Một lưu ý đặc biệt đối với những đôi loa Dali trang bị tweeter hybrid đó là chúng ta cần hạn chế đến mức thấp nhất việc toe-in, tất nhiên còn tùy điều kiện thực tế của phòng nghe, cụ thể là độ hút/tán của tường bên. Việc toe-in quá mức với loa Epicon 6 sẽ làm mất đi độ thoát và độ rộng của trường âm tái tạo. Ưu điểm về tái tạo sân khấu của Dali Epicon 6 cho phép chúng ta có được những bản giao hưởng được dựng lại với một không gian lớn. Tác phẩm “Bahn Frei Polka” của nhà soạn nhạc người Áo - Eduard Strauss trích trong CD tổng hợp Die Stereo Hortest CD Vol. IX là một trong những bản thu giúp thể hiện khá rõ năng lực tái tạo trường âm của Dali Epicon 6. Ngoài khả năng phân lớp, đôi loa nhì bảng của Dali trình diễn được hướng và độ sâu rất rõ ràng như một sân khấu surround. Người nghe có thể thấy rõ khoảng vị trí và hướng của tiếng còi tàu, bộ gõ, trong khoảng không gian từ trước mặt loa kéo dài ra cuối sân khấu và phân hướng tách hai góc rất rõ nét, một hiệu ứng mà chúng tôi hiếm được trải nghiệm với bản thu quen thuộc này.
Xét về dải trầm và độ động thì Epicon 6 hoàn toàn vượt được những khiếm khuyết ở mẫu loa Opticon 8 nhất là về độ động. Đôi loa chơi tốt và thể hiện được nhịp bass chắc, khoảng chuyển dứt khoát. Điểm đáng khen cho nhà sản xuất loa Dali đó là chỉ với cấu trúc 2,5 đường tiếng nhưng đôi loa này tạo được độ thấp và sâu của âm trầm rất tốt. Ngoài ra, dù là những bài test khó, loa vẫn cho dải trầm với độ nhiễu thấp đáng nể, hay nói một cách khác là Dali Epicon 6 hoàn toàn làm chủ được âm bass dù là bất kể loại nhạc nào.
Kết luận
Chúng tôi gọi Dali Epicon 6 là một “ngôi sao ẩn dật” vì khả năng trình diễn thực sự của đôi loa nhì bảng này gần như ít được biết đến vì hầu hết mọi người khi nghĩ đến Epicon series thường đi thẳng đến mẫu loa số 1 của Dali. Nhưng rõ ràng, nếu bạn có một phòng nghe với diện tích không quá lớn, cùng với phối ghép ampli công suất phù hợp, Epicon 6 gần như là một đôi loa không có điểm trừ trong tầm giá 10.000USD.